Γονείς: Ο ρόλος τους σαν [αθλητικοί βοηθοί]
Τίποτα δεν είναι πιο εξουθενωτικό για τους μικρούς κολυμβητές από το να φοβούνται τους ίδιους τους γονείς τους. Οι κολυμβητές οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι και έχουν εσωτερικά κίνητρα σε αυτό που κάνουν, το τελευταίο πράγμα που τους χρειάζεται είναι να ανησυχούν πότε οι γονείς τους θα νευριάσουν με την απόδοση τους. Είναι ανεπίτρεπτο για ένα παιδί να αναμένει με φόβο μια τέτοια αντίδραση!!! Η ανάλυση και η κριτική της απόδοσης ενός αθλητή είναι δουλειά του προπονητή. Όταν οι γονείς αναλαμβάνουν αυτό το ρόλο (πολλές φορές επειδή πιστεύουν ότι έτσι μπορούν να βοηθήσουν) τότε η παραγωγική δουλειά προπονητή - αθλητή μειώνεται σημαντικά και ποικιλοτρόπως.
Παρακάτω αναφέρω μερικά σχόλια γονιών προς τα παιδιά τους μετά από αγώνα, που έχω ακούσει:
· Το μυαλό σου δεν είναι στην κούρσα
· Δεν πήγες καλά, δεν θα σ αφήσω να πέσεις σε άλλο αγώνισμα
· Γιατί κολυμπάς τόσο χάλια;
· Άφησες να σε περάσει ο ..., δεν σου έχω πει να μην τον αφήνεις να σε νικάει;
· Άμα δεν κολυμπήσεις γρήγορα θα σε σταματήσω από το κολύμπι!
Εκτός από τη λεκτική αποδοκιμασία μερικοί γονείς δίνουν στα παιδιά τους να καταλάβουν την απογοήτευσή τους με την σιωπή τους ή και με χαρακτηριστικά όπως το ειρωνικό ύφος ομιλίας ή το βλέμμα της αποδοκιμασίας... Eπίσης άλλοι γονείς μαλώνουν τα παιδιά τους μπροστά στους συναθλητές τους. Δημιουργούν έτσι ένα μειονεκτικό υπόβαθρο απέναντί στους συναθλητές τους ή ακόμα χειρότερα χρησιμοποιούν την αποτυχία ενός συναθλητή τους παρομοιάζοντάς τον με το παιδί τους!!! Μια άλλη προσφιλή τακτική για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος (που συνήθως είναι μακριά από τις δυνατότητες του παιδιού γιατί το αποτέλεσμα είναι οροθετημένο από τους γονείς...) είναι η υπόσχεση υλικών δώρων μαθαίνοντας έτσι στα παιδιά να παλεύουν και να προσπαθούν με κίνητρα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες, έτσι σε μια μη επιτυχημένη προσπάθεια τους η απογοήτευσή τους θα είναι ότι δεν μπορούν να αποκτήσουν ένα υλικό αγαθό (!!!).
Από την μέχρι τώρα προπονητική μου αλλά και αθλητική μου πείρα ένα πράγμα μπορώ να υποσχεθώ: όλες αυτές οι τακτικές προσέγγισης της αθλητικής απόδοσης (αν μπορούμε να το ορίσουμε κατά αυτή την έννοια) οδηγούν προς την κολυμβητική αποτυχία αλλά και την αποτυχία υγιούς σχέσεις μεταξύ γονέα και παιδιού. Μερικές από αυτές τις προσεγγίσεις μπορεί να φαίνεται ότι λειτουργούν - ή καλύτερα να πω λειτουργούν πρόσκαιρα- όταν τα παιδιά είναι σε μικρή ηλικία αλλά προσφέρουν ένα είδος χειραγώγησης που στο τέλος βλάπτει σημαντικά το παιδί-αθλητή. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά είτε θα οδηγηθούν στην αδιαφορία ή θα [καούν] αθλητικά ή και ακόμα θα σταματήσουν μόνο και μόνο για να πάνε [κόντρα] στους γονείς τους.
Ο φόβος που έχει ένα παιδί για την κριτική ή την αποδοκιμασία του γονέα του το κάνει τις περισσότερες φορές να κολυμπάει πιο αργά. Μήπως έχετε παρατηρήσει ότι πολλά παιδιά κολυμπάνε πιο γρήγορα στην προπόνηση από τους αγώνες; Γιατί άραγε; Ρίξτε μια γρήγορη ματιά στην κερκίδα... και θα δείτε... [προπονητές], [χρονομέτρες] και κυρίως [κριτές]... Ο νοών νοείτω. Οι δυο απόψεις (γονέα και προπονητή) που μπορεί να ακούει ένας αθλητής-τρια για προπονητικά θέματα (βλ. τεχνική, τακτική κ.τ.λ.) κάθε άλλο παρά βοήθεια του προσφέρουν! Ας έχει ο καθένας τον ρόλο του, διευκολύνεται ο αθλητής έτσι!
Υπάρχει και η μερίδα των γονιών που προέρχονται από τον αθλητικό χώρο και όχι απαραιτήτως από το ίδιο άθλημα και πιστεύουν ότι η προπονητική διαδικασία είναι ίδια για όλα τα αθλήματα . Σε αυτή την περίπτωση ένα μόνο θα πω, δεν γίνεσαι κολυμβητής με προπόνηση στίβου, όπως δεν γίνεσαι παλαιστής με κολυμβητική προπόνηση... Η προπονητική διαφέρει από άθλημα σε άθλημα. Αφήστε τους προπονητές να την εφαρμόσουν.
Ο ρόλος ενός [αθλητικού βοηθού] - γονιού είναι γνωστός εδώ και δεκαετίες και δεν είναι αυτός που αντικαθιστά τον προπονητή. Ο ρόλος του [αθλητικού βοηθού] - γονιού είναι να αγαπά και να στηρίζει το παιδί του στην κάθε του προσπάθεια. Ακούγεται ιδιαίτερα απλό αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Για να μην παρεξηγηθώ, όταν ένας αθλητής-τρια δεν δουλεύει σωστά ή δεν προσπαθεί ανάλογα τότε αυτό είναι κάτι που πρέπει να του επισημανθεί. Πρέπει να γίνει όμως από τον προπονητή. Αφήστε τον προπονητή να γίνει ο [κακός] της παρέας!
Προσέξτε, τα παιδιά δεν κάνουν πρωταθλητισμό για να:
·Εκπληρώσουν δικά σας όνειρα και προσδοκίες
·Να αναπληρώσουν μια δικιά σας μέτρια ή ανύπαρκτη αθλητική καριέρα
·Να συμβάλουν στην δικιά σας αναγνωρισιμότητα στον χώρο που το παιδί σας αθλείται και προσπαθεί να αναδειχθεί.
Αντίθετα υπάρχουν σημαντικοί θετικοί λόγοι που το παιδί σας κολυμπάει:
·για να μάθει να διεκδικεί
·να επιμένει
·να πειθαρχεί
·να μάθει να λειτουργεί με το πλήθος των πιέσεων που υπάρχουν σ' ένα άθλημα
·να χτίσει και να αναπτύξει πολύπλευρα τον χαρακτήρα του
Για να μπορέσουν τα παιδιά να πετύχουν τα παραπάνω θα πρέπει να ξέρουν ότι οι γονείς τους είναι πάντα μα πάντα δίπλα τους και τους στηρίζουν.
Μη ξεχνάμε πως τα παιδιά είναι έξυπνα, διορατικά και έχουν την ικανότητα να [βλέπουν] τα πάντα. Μπορούν να αναλύσουν τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο της φωνής αλλά και το βλέμμα. Πως το ξέρω; Μα είμαι καθημερινά μαζί τους. Μέσα σε λίγα λεπτά μπορούν να γνωρίζουν αν ο προπονητής τους έχει καλή διάθεση, αν έχει νεύρα, αν το μυαλό του είναι απασχολημένο με κάτι άλλο. Φανταστείτε ότι δε ξέρουν τόσο καλά τον προπονητή τους όσο ξέρουν εσάς, τους γονείς τους. Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω...
Αν δε μπορείτε να ελέγξετε τις αντιδράσεις σας στις κολυμβητικές [αποτυχίες] των παιδιών τότε μην ασχολείστε με τους αγώνες και μην τους παρακολουθείτε μέχρι να βρείτε το σωστό τρόπο να προσεγγίσετε με διαφορετική προοπτική το άθλημα αυτό που αγαπάει το παιδί σας. Η πίεση που μπορείτε να ασκήσετε στο παιδί σας για καλύτερες επιδόσεις είναι από τις χειρότερες καταστάσεις που έχω συναντήσει στην συνεργασία μου με τους αθλητές. Τα παιδιά θέλουν να τα πηγαίνουν καλά. Δουλεύουν σκληρά για αυτό. Θέλουν να τους ευχαριστήσουν όλους και ειδικά τους γονείς τους. Θέλουν να ευχαριστήσουν τον προπονητή τους την γιαγιά τους τον παππού τους κ.ο.κ. Πιστεύετε λοιπόν ότι ο αθλητής (το παιδί σας) θα βγάλει τον καλύτερό του εαυτό στον αγώνα αν ανησυχεί για τις δικές σας ιδέες για την επίδοση του ή για τον αγώνα;
Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες δεν πετυχαίνουν πάντα. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα παιδιά χρειάζονται και ένα δίχτυ ασφαλείας και αυτό είστε εσείς. Εάν λοιπόν έχετε την ανάγκη να ξεσπάσετε για την άσχημη επίδοση του παιδιού σας τότε απευθυνθείτε σε κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τον θυμό σας ή την απογοήτευση σας και να αλλάξετε την προοπτική σας. Αν χρειαστεί κανονίστε μια συνάντηση με τον προπονητή (χωρίς να συζητήσετε θέματα που άπτονται της τεχνικής ή της προπονητικής) αλλά για να συζητήσετε πως μπορείτε να στηρίξετε και να αντιμετωπίσετε με επιτυχία τις δύσκολες κολυμβητικές στιγμές του παιδιού σας... αφήστε τον προπονητή να είναι ο προπονητής.
Τα μεγαλύτερα επιτεύγματα προέρχονται από την αίσθηση της αγνής ελευθερίας. Δώστε στα παιδιά σας την καλύτερη τους ευκαιρία. να είστε υπομονετικοί καθώς θα βρίσκουν το δρόμο τους μέσω της αγάπης και του ηθικού και ψυχολογικού στηρίγματος που τους προσφέρετε.
Αλέξανδρος Νικολόπουλος, Ph.D.
Προπονητής κολύμβησης
Γ. Γραμματέας Σ.Ε.Π.Κ.Υ.ΣΚ.Κ.